Na początku swoich przygód, jeszcze w Egipcie, Staś i Nel sporo podróżowali po pustyniach. Nic dziwnego: zajmują one większość jego powierzchni (sama Pustynia Libijska ponad połowę). W całym kraju panuje klimat tropikalny suchy, a poza Nilem nie ma stałych rzek. Ponieważ pod uprawę nadaje się tylko kilka procent terytorium, osadnictwo w Egipcie od zawsze skupiało się głównie w dolinie i delcie Nilu, co także widać w powieści Sienkiewicza. Właśnie wokół rzeki rozwinęła się miejscowa cywilizacja.

Jej początki sięgają V tysiąclecia p.n.e. Ówczesne społeczności zajmowały się myślistwem, rolnictwem, handlem i górnictwem. Ich powolne łączenie się zaowocowało powstaniem dwóch państw: na południu Górnego, a na północy Dolnego Egiptu, zjednoczonych około 3100 roku p.n.e. W tym okresie powstało pismo hieroglificzne, ukształtowały się podstawy kultury, sztuka i wierzenia religijne. Dalsza historia starożytnego Egiptu to na zmianę pasma rozkwitu i problemów, aż do podboju państwa przez Persów (przeciwko którym wybuchały krwawo tłumione bunty), a następnie przez Aleksandra Macedońskiego.

Okres władzy greckiej trwał trzysta lat.Za jej czasów kraj się rozwijał, a wybudowana przez Macedończyka Aleksandria stała się jednym z najważniejszych wtedy miast.Zakończył go kolejny najazd, tym razem ze strony Imperium Rzymskiego – pewna grupa Greków żyje jednak w Egipcie także współcześnie (podobnie jak żyła za czasów Sienkiewicza: Staś i Nel też przecież spotkali Greka Kaliopuliego).

Kulturowo duże zmiany w kraju wprowadziło rozprzestrzeniające się chrześcijaństwo , które jednak także ustąpiło – przed islamem, przyniesionym przez arabski podbój.Ukształtował on Egipt po dziś dzień; obecnie językiem urzędowym jest tam arabski, a najpowszechniejszą religią islam. W średniowieczu arabizacja kraju przyniosła natomiast wzrost jego znaczenia gospodarczego i kulturowego.

Najtrwalsze w tym okresie były rządy mameluków:wykorzystywanych jako żołnierze niewolników, którzy zbrojnie przejęli władzę. Mamelucy odparli europejskich krzyżowców i prowadzili aktywną politykę zagraniczną, zarazem jednak wyzyskiwali miejscową ludność. Władzę utrzymali do XVI wieku, kiedy to Egipt został ponownie podbity i oficjalnie wcielony do imperium osmańskiego. Wyzysk z jego strony doprowadził do upadku gospodarczego i kulturalnego, nawet jednak w tej sytuacji mamelukowie zachowali część władzy. Ze sceny politycznej usunął ich dopiero wicekról Muhammad Ali, który kazał ich wymordować na początku XIX wieku. Sam Egipt natomiast od czasu nieudanej próby podboju przez Napoleona Bonapartego stał się obiektem kolonialnej rywalizacji francusko-brytyjskiej.